YAĞMUR AŞI
(YAĞ TOPLAMACILIK)
Oyun Kökeni: Yağmur Aşı (Yağ Toplamacılık), Türkiye (Burdur / Mamak köyü) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Ambel Gog: Türkiye (Gaziantep)
Badrambaz: Türkiye
Cümce Gelin: Türkiye
Çömçe: Türkiye
Çömçe Gelin (Gaziantep): Türkiye (Gaziantep)
Çömçe Gelin (Şanlıurfa): Türkiye (Şanlıurfa)
Çömçecik: Türkiye
Çömçeli Gelin (Adana): Türkiye (Adana)
Çömçeli Gelin (Bitlis): Türkiye (Bitlis)
Çullu Kadın: Türkiye
Çümçe: Türkiye
Demir Dodole: Kosova
Gelin Gök: Türkiye (Gaziantep / Barak köyleri)
Kepçe: Türkiye
Kepçecik: Türkiye
Kepçe Gelin: Türkiye
Süpürge Gelini: Türkiye
Yağmur Gelini: Türkiye (Kayseri / Mimar Sinan kasabası)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 10 kişi ile oynanır)
Amaç: Kuraklık senelerinde yağmura ihtiyaç duyulduğunda çocuklar tarafından oynanan bir oyundur. Amaç yağmur yağdırmaktır.
Terimler:
Alaybaşı: Oyun içerisinde takım oyuncularını yöneten ve yönlendiren oyuncu.
Bostan Bekçisi: Oyunda kullanılan kuklaya verilen ad.
Çaput: Eskimiş, değersiz bez parçası.
Poçu (Poşu): Başa sarılan ya da boyun atkısı olarak kullanılan, çevresi saçaklı, genellikle ipek örtü.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Her oyuncunun evinden temin ettiği Heybe, Torba, Kese, Tencere, Tava gibi mutfak araç-gereci ve bir adet Bostan Bekçisi.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Mamak (şimdiki Çanaklı) beldesinde kurak mevsimlerin içinde ya da yazın sonunda, ekinlerin ekilmesine yakın bir zamanda çocuklar tarafından yağmur aşı pişirilir.
– Yağmur Aşı, öteki adıyla Yağ Toplamacılık, kurak günlerde, yağmurun yağma olasılığının arttığı günlerde, kimi zamanlarda ise yağmurdan sonra düzenlenir.
– Türklerin Şamanlık döneminden kalma bir tapınma şekli olması ihtimali büyüktür.
– Zamanla çocuklar tarafından oynanan bir oyuna dönüştüğü kanısı ağır basmaktadır.
–Yağmur Aşı (Yağ Toplamacılık) için ya büyüklerden birisi ya da lider konumdaki çocukların birisi arkadaşlarını toplayarak “Yağmur Aşı” için öneride bulunur.
– Yağmur Aşı (Yağ Toplamacılık) oyunu en az 10 kişi ile oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Yağmur Aşı (Yağ Toplamacılık) oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Dil Gelişimi
- Düşünme Becerileri
- Empati Kurma
- Eş Güdüm (Koordinasyon)
- Grup Çalışmaları
- Hayal Kurma
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Kelime Hazinesini Arttırma
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sevgi
- Sıralı Düşünme
- Sorumluluk
- Sosyal – Duygusal
- Taklit Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular kendi evlerinden heybe, torba, kese, tencere, tava gibi mutfak araç-gereci alırlar.
֍ Daha sonra oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile bir “Alaybaşı” seçilir.
֍ Bu arada alaybaşı, uzun bir sırığa kısa bir sırık bağlayarak artı veya haç şekli oluşturur.
֍ Buna eski bir ceket ile şapka takılarak insan şekli verilen bir kukla elde edilir.
֍ Bezler, çaputlar, “poçu“lar da bağlanır.
֍Bu kuklaya “Bostan Bekçisi” de denilir.
֍ Bostan bekçisi hazırlandıktan sonra yağmur alayı, kapı kapı dolaşarak evlerden ekmek, bulgur, salça, yağ vb. yemeklik toplarlar.
֍ Bunların yanı sıra verilen çökelek, pekmez, meyve gibi katıkları da geri çevirmezler.
֍ Yağmur aşı alayı, çaldıkları kapı açılıncaya kadar hep bir ağızdan şu tekerlemeyi söylerler:
“Yağ yağ yağmur,
Tarlada çamur,
Teknede hamur,
Ver Allah’ım bi yağmur,
Ak çuvalda ak bulgur,
Kıl heybeye çok doldur,
Bulamazsan da buldur,
Bu yıl buğday pek boldur.”
֍ Oyuncu alayı yeterince yiyecek ve aşlık topladıktan sonra evlerden birisine gidip aşı pişirirler.
֍ Pişirilen aş ve öteki azıklar ortaklaşa yenilir.
֍ Yağ toplayıcılar, kimi durumlarda yağmur aşını pişirmek üzere bahçe arasına veya mahallelerin çevresindeki yamaçlara giderler.
֍ Onlara başka oyuncular da katılır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
