PEÇİÇ
(GAZİANTEP)
VERSİYON 2
Oyun Kökeni: Peçiç, Türkiye (Gaziantep) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Paçiş: Hindistan
Hindistan’ın ulusal bir oyunu olarak kabul edilen “Peçiç Oyunu” Hintçe’de “Paçiş” olarak ifade edilir. Paçiş Hintçe’de 25 demektir. Gaziantep’in İpek Yolu üzerinde olması bu oyunun intikalinde bir araç olmuştur. Gaziantep’te deniz olmamasına rağmen oyunun karakteristik kurgusu ve kuralları içinde yer alan ve olmazsa olmazı olan deniz kabukları bu şekilde izah edilebilir.
Peçiç (Gaziantep) – Versiyon 1 : Türkiye
Peçiç (Petiç) (Kahramanmaraş): Türkiye (Kahramanmaraş / Elbistan)
Oyunun Oynadığı Yer: Kapalı Alan
Oyun Türü: Masa Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyunda amaç, kendi tarafınızdan oyuna dahil ettiğiniz 4 taşın tamamını, boncukları savurarak elde ettiğiniz sayılarla, rakibinizden önce, saat yönünün tersi istikamette, bezin dış kenarındaki karelerden dolaştırarak, kendi tarafınızdaki kolun orta sütunundan eve taşımaktır.
Terimler:
Kubura Düşmek: Taşın ortada son hane de kalma durumuna verilen ad.
Penk: 12 veya 25 sayısını atan oyuncu on iki veya 25 hane yürüdükten sonra bir hane daha yürürken söylediği kelime.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Peçiç bez, taşlar ve boncuklardan oluşan üç malzeme ile oynanır.
Oyun alanının dört kollu bezden yapılmaktadır. Her kolu 3 sütuna bölünmüş, her sütun 8 kareye ayrılmıştır. Başlangıç kollarında 2, yan kollarda 3 tane bağ denilen kare, çarpı ile işaretlenmiştir. Kollar ortada bulunan ev denilen büyük karede birleşirler. Bez genellikle siyah olur, kareler beyaz iplikle dikilir.
İkinci malzeme taşlardır. Her bir oyuncu için 4, toplamda 8 tane taş gerekiyor. Bu iki grup taşın farklı renk yada şekilde olması rakip taşların karışmaması için önemlidir. Evde bulunan düğmeler, tavla pulları veya karelere sığacak boyutta herhangi bir küçük nesne taş olarak kullanılabilir. Her şey usulüne uygun olsun isteniyorsa, taş olarak tahta iplik makarası kullanmalıdır.
Son malzeme ise masa oyunlarının klasiği olan küp zarlar yerine sayıları belirlemek için kullanılan yöresel olarak it boncuğu adı verilen 6 adet deniz kabuğudur. Taş böceği (cypraea) olarak bilinen bir tür kabuklu deniz canlısından elde edilen boncukları tuhafiyecilerde bulabilirsiniz.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (6 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Peçiç oyunu, en az 2 kişi veya 2 takımla oynanır.
– Artı şeklinde dikilmiş dört kollu bir bez üzerinde oynanan peçiç; tavla, okey, iskambil, vb. masa oyunları gibi sayısal muhakemeyi geliştiren bir zeka ve strateji oyunudur.
– Peçiç (Gaziantep) oyunu kazanımları:
- Anlama
- Başarıyı Tebrik Etme (Duyuşsal Beceriler)
- Dikkatini Verme
- Düşünceleri Ortaya Çıkarma
- Karar Verme
- Kurallara Uyma
- Mantık Yürütme (Bilişsel Beceriler)
- Odaklanma
- Öğrenme
- Problem Çözme
- Saygı
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler) Gelişimi Destekleme
Peçiçte Sayı Sistemi
Oyunun Oynanışı
֍ Peçiç 2 kişi veya 2 takımla oynanır.
֍ Takım oyunu fert oyunuyla aynıdır. Sadece katılım artmış olur. Takıma sıra geldiğinde eşlerden sadece birisi boncuk savurur, birlikte hamleye karar verirler.
֍ Peçiç boncukların kaymadan rahat savrulması için yerde halı üzerinde oynanır.
֍ Peçiç bezi yere serilir.
֍ Rakipler 2 bağ bulunan kolların gerisinde karşılıklı otururlar.
֍ Oyunda amaç, kendi tarafınızdan oyuna dahil ettiğiniz 4 taşın tamamını, boncukları savurarak elde ettiğiniz sayılarla, rakibinizden önce, saat yönünün tersi istikamette, bezin dış kenarındaki karelerden dolaştırarak, kendi tarafınızdaki kolun orta sütunundan eve taşımaktır
֍ İlk hamleyi yapacak oyuncuyu belirlemek için boncuklar savrulur.
֍ Büyük sayıyı alan oyuna başlar.
֍ Her oyuncu sırayla boncukları savurur.
֍ Attığı sayıyla hamlesini yapar, rakibinin hamlesini bekler.
֍ Her bir taş 12 veya 25 sayıları ile oyuna dahil olur.
֍ Her oyuncu 12 ile kendi tarafındaki sağ bağa (fotoğrafta yeşille işaretlenmiştir), 25 ile de sağındaki kolun köşesindeki bağa(fotoğrafta sarı ile işaretlenmiştir) taş diker.
֍ Oyuncu dikilen taşlardan dilediğini bezin dış çeperindeki karelerden attığı sayı kadar saat yönünün tersinde ilerletir.
֍ Eğer dikilmemiş taş varsa 12 ve 25’leri taş dikmek için kullanmak zorunludur.
֍ 12, 25, 8 ve 10 atan oyuncu bir kez daha atma hakkına sahiptir.
֍ Eğer bu sayılardan herhangi biri ard arda 3 kez gelirse zırt olur yani 3 atış da geçersiz sayılır.
֍ O nedenle bu dört sayıyı atan oyuncu hemen hamle yapmayıp, atış serisini tamamlar önce.
֍ Örnegin; Ard arda 12, 12, 12, 8, 2 atan oyuncunun ilk 3 atışı iptal olur.
֍ Sadece 8 ve 2 sayılarını kullanabilir.
֍ Her atışta kazanılan sayılar tek bir taş üzerinden oynanabilir.
֍ Bir önceki örnekte verilen 8 sayısı ikiye ayrılarak 2 taş üzerinde oynanamaz.
֍ Bir taş 8 kare ilerletilmek zorundadır.
֍ 2 ise yine aynı taş ile ya da faklı bir taş ile oynanabilir.
֍ Peçiçte taş kırma vardır.
֍ Bunun için oynanan bir hamle sonunda taşın, rakip taşının bulunduğu kareye denk gelmesi gerekmektedir.
֍ Kırılan taş tekrar 12 veya 25 ile oyuna başlayana kadar bekleme alanına alınır.
֍ Peçiçte taş kırmanın da bir adabı vardır.
֍ Kırılacak rakip taş, kıran taş ile veya kıvrak parmak hareketleriyle vurularak bez dışına, uzaklara fırlatılır.
Penk ve Kubur
֍ Aynı kare üzerine gelen aynı oyuncu taşları yan yana veya mümkünse üst üste dizilebilir.
֍ Bir oyuncunun birden fazla taşının bulunduğu kareye rakip taş denk gelirse bütün taşları kırar.
֍ Bağlarda taşlar güvendedir, kırılamaz.
֍ Rakip taşlar sadece bağlarda aynı karede yer alabilir.
֍ 12 ve 25’in taş dikmekten farklı bir özelliği daha vardır.
֍ Bütün taşların dikili olduğu durumda, taş ilerletmek için kullanılan 12 ve 25 sayıları, oyuncuya penk denilen isteğe bağlı bir adım daha atma hakkı verir.
֍ Bu hak 25’in kullanıldığı taş ile oynanmak zorunda da değildir.
֍ İstenilen taş penk hakkı ile 1 kare ilerletilebilir. İşe yaramıyorsa hiç kullanılmayabilir.
֍ Taş kırdırmadan savunma ve rakip taşları kırarak saldırı stratejileri ile bezin etrafını dolanan taşlar tam sayıyla eve girmek zorundadırlar.
֍ Örneğin eve 3 birim uzaklıkta olan taşı 4 ile eve girdiremezsiniz, 3 (penk ve 2 de olabilir) atmak zorundasınız.
֍ Oyunun heyecanlı anlarından biri taşın evin hemen gerisindeki kubur ya da gubuk denilen son karede kalmasıdır.
֍ Bu durumda penk eve girmek için son şansınızdır.
֍ Kubura düşen oyuncu nispeten gelme ihtimali düşük olan 25 veya 12 bekler bu da oyunda rakibin ilerleme süresini artırır ki kimse kubura düşmek istemez.
֍ Oyuncular bütün bu olasılıkları değerlendirerek 4 taşı da gerekli uzaklıktan, rakibe yem olmadan eve almayı bilmeli, gelen sayıları heba etmemelidir.
֍ Bütün taşları rakibinden önce eve alan oyuncu eli kazanır.
֍ Oyun 3-5 ya da 7 el tekrarlanabilir.
֍ Ellerin çoğunu kazanan galip gelir.
֍ Rakibi oyuna girmiş taşlarının herhangi birini henüz eve getirmeden eli kazanan oyuncu, rakibini mars etmiş sayılır.
֍ Rakibi oyuna hiç taşı sokamadan veya rakibin oyuna dahil ettiği bütün taşları kırmış halde oyun kazanılırsa buna zilli mars denir ve 2 el kazanılmış sayılır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
