Oyuncu
Oyunda önemli unsurlardan biri de oyuncudur. Oyunları tasarlayan, geliştiren ve dilden dile aktarılmasını sağlayan kişiye “oyuncu“ denir.
Oyuncu Sayısı
Çocuk oyunları incelendiğinde oyunların çok az bir kısmının tek başına, çoğunluğun ise birden fazla oyuncu ile oynandığı görülmektedir. Sitemizde tek kişi ile oynanılan oyunlar ve birden fazla oyuncu ile oynanılan oyunlar olmak üzere gruplandırılmıştır.
Oyuncu Cinsiyeti
Çocuk oyunları incelendiğinde oyuncuları cinsiyet bakımından ayırmanın günümüzde çok zor olduğu tespit edilmiştir. Eski zamanlarda sadece ya erkek ya da kız çocukları tarafından oynanılan oyunların günümüzde tüm çocuklar tarafından oynanıldığı görülmektedir.
Araştırmalarda tespit edilen oyunların çoğunluğunun kız-erkek karışık oynanılan oyunlar olduğu görülmektedir.
Çocukların yaşadıkları toplum ve kültürel yapıları incelendiğinde; şehir merkezinde yaşayan çocukların kız-erkek karışık oyun oynadıkları görülürken, ilçe ve köylerde yaşayan çocukların sadece hemcinsleriyle oyun oynadıkları görülmektedir.
Oyuncun Yaşı
Çocuk oyunları incelendiğinde oyuncu yaşı ile ilgili kesin bir sınırlamanın olmadığı görülmektedir. Tespit edilen oyunların çoğunun 7 yaş ve üzerinde oynandığı tespit edilmiştir.
Oyuncunun Rolü
Çocuk oyunlarında “rol“ kavramı çocukların farklı bir bireyi ya da varlığı hareketleriyle ve sözleriyle canlandırması faktörüdür. Oyunlarda çocuklar, rolleri gönüllü olarak ya da sayışmacalarla üstlenirler.
Oyunlarda rollerin en önemlisi “ebe“ dir. Oyunlara göre ebenin oyun içindeki görevi değişir.
Ebe; bazen oyunu başlatır, bazen yönetir, bazen sonlandırır bazen de tek başına mücadele etmek zorunda kalır.
Araştırmalarda tespit edilen oyunların çoğu ebelidir.
OYUNA BAŞLARKEN
Çocuk oyunlarında kurallar çok önemlidir. Her oyunun öncesinde kurallar hatırlatılmalı ve tüm grubun bu kuralları anlayıp kabul ettiğinden emin olunmalıdır. Grup elemanları isterlerse kurallara uyma konusunda birbirine söz verebilirler. Böylece, çocukların oyun oynama sorumluluğunu paylaşması sağlanır ve motivasyonları artar. Yine oyun öncesinde, kurallara uyulmadığında oyunun bozulacağı hatırlatılmalıdır. Bazen oyunun bozulduğunu ifade etmek için itirazı olan oyuncular “Çanak Çömlek Patladı!” diye yüksek sesle bağırarak oyunu durdururlar.
Her oyunun kendine özgü kuralları dışında, oyuna başlarken dikkat edilmesi gereken diğer durumlar şunlardır: takımların ve ebenin seçimi, oyuncuların görevlerine karar verilmesi ve oyuna başlama sırasının belirlenmesi.
Belirli bir ebenin olması gereken oyunlarda ebe gönüllülük esasına göre belirlenebilir. Birden fazla isteyen ya da hiç isteyen yok ise hızlı bir kura yöntemiyle ebe belirlenebilir. Gönüllü ebeniz olmazsa aşağıdaki yöntemlerden birini hızlıca uygulayarak ebeyi adaletli bir şekilde seçebilirsiniz:
Çöp tutma: Ebe adayı sayısı kadar ince dal parçaları hazırlanır. Parçalardan biri uzun bırakılacak şekilde diğerleri aynı boyda hazırlanır ve adayların bu dalları görmeden seçmesi sağlanır. Uzun dalı seçen ebe olur.
Sayı tahmin etme: Bir kişi aklından 1 ile 100 arasında bir sayı tutar, sayıyı bir kâğıda yazarak cebine koyar. Tüm ebe adayları sayıyı tahmin etmeye çalışır. En yakın sayıyı tutan ebe olur.
Sayışma yapmak: Gruptan bir kişi bir tekerleme eşliğinde parmağının ucuyla tüm ebe adaylarını tek tek gösterir. En son tekerleme bittiğinde parmağı kimi gösteriyorsa ebe o kişi olur.
Oyunlarda söylenen Sayışma, Mani ve Tekerlemeler ana sayfada bulunan “Tekerleme ve Maniler” kısmında verilmiştir.
Oyuna başlama sırasının belirlenmesi de bir başka önemli durumdur. Kimi zaman oyun heyecanı, bunun gibi basit süreçleri gönüllü olarak belirlemeyi zorlaştırabilir. Bu nedenle basit kura yöntemleri kullanabilirsiniz. Faydalanabileceğiniz birkaç önerimiz aşağıda:
Taş Tutma: Bir oyuncu, ötekilerine göstermeden avcunun içine bir taş alır ve yumruklarını kapatarak saklar. Kaptanlardan biri taşı bulmaya çalışır. Bulursa o takım oyuna başlar.
Yazı Tura: Bir bozuk para havaya atılır ve kaptanlar resimli tarafı için “tura”, rakamlı tarafı için “yazı’’dan birini seçer. Kimin seçtiği kısım üste gelirse o takım başlar.
Islak Kuru: Bu kura yöntemi de aslında “yazı tura” gibi, uygulaması çok basit bir yöntem. Yassı bir çakıl taşı bulunur ve taşın bir tarafı tükürükle ıslatılır. Taş havaya atılır; kaptanlar “ıslak” ve “kuru” diyerek bir seçim yaparlar. Taş yere düştüğünde tükürükle ıslatılan kısım üste gelirse “ıslak” diyen kaptanın takımı, kuru taraf gelirse “kuru” diyen kaptanın takımı oyuna başlar.
Tüm kurallarda anlaşmaya vardıktan sonra artık oyunun tadını çıkarmaya hazırsınız demektir. Kazanmak ve kaybetmekten çok, oyun oynamanın eğlencesine odaklanmayı unutmayın!
