VITGIDİ
Oyun Kökeni: Vıtgıdi, Türkiye (Erzincan / Refahiye / Gökseki Köyü) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Çelik (Binmeli): Türkiye (Niğde / Çukurkuyu)
Çelik (Erzincan): Türkiye (Erzincan / Refahiye / Gökseki Köyü)
Çelik (Kahramanmaraş): Türkiye (Kahramanmaraş / Pazarcık ilçesi)
Çelik Çomak (Eskişehir): Türkiye (Eskişehir)
Çelik Çomak (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Çelik – Çubuk: Türkiye (Tunceli / Çemişgezek)
Gagar: Uygurlar
Gömme Çelik – Gömü: Türkiye (Mersin / Silifke)
Hümmet (Tak Çelik): Türkiye (Niğde / Koyunlu)
Lingiri: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Met (Kastamonu): Türkiye (Kastamonu)
Met (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Sülü Değnek: Türkiye (Malatya)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş (harman yeri, bağ, bahçe) bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 5 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyunculardan Emenisi en derin kazılan oyuncuyu emeninin içine dikip elleri arkadan bağlandıktan sonra çukura gömmek.
Terimler:
Çelik: 15 – 20 cm boyunda sopa
Değnek: 60 – 70 cm boyunda tahta sopa
Emeni: Her oyuncu için birer adet toprağa çizilen yarım metrelik belirlenmiş alan.
Yelekçi: Ebe
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Çelik ve her oyuncu için birer adet Değnek.
Kurallar: Bu oyun erkekler (10 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Toprağın kolay kazılabilmesi açısından ilkbahar ve sonbahar mevsimleri oyunu denebilir bu oyuna.
– Diğer oyunlara göre daha acımazsız ve işkenceli bir oyun olduğu için Vıtgıdi pek sık oynanmaz.
Oyunun Oynanışı
֍ Oynayan oyuncu sayısı göz önüne alınarak oyuncu başına yarım metre çapında bir yer çizilip büyük yuvarlak içinde oyuncular yerlerini alır.
֍ Çizilen yarım metrelik bölüm oyuncunun “Emeni”dir.
֍ Oyunda bir çelik ve her oyuncunun elinde bir değnek bulunurdu.
֍ Tıktık veya sayışma yöntemiyle Yelekçi (Ebe) belirlenir.
֍ Ebe belirlendikten sonra ebe çeliği yanındaki arkadaşının değneğinin üstüne atar oda ileri götürtmek amacıyla olanca gücüyle ortasına vurmaya çalışır.
֍ Çünkü ne kadar dengeli vurulursa o kadar ileriye gönderir.
֍ Yelekçi çeliğe gidip gelinceye kadar onun emeni değneklerle kazılır.
֍ Değnekle kazılırken yelekçi çeliği birisinin emenine bırakır veya atabilirse yelek ötekine geçer.
֍ Uzaktan atmanın zararı eğer emene atamazsan çeliğe yeniden vurulup emeninin kazılması sürdürülür. O yüzden pek uzaktan atış denenmez.
֍ Her oyuncu emenini de kontrol eder.
֍ Yelekçiler değişir oyun birisinin emeni diz boyu kazılıncaya kadar devam eder.
֍ Toprağın kolay kazılabilmesi açısından ilkbahar ve sonbahar mevsimleri oyunu denebilir bu oyuna.
֍ Emeni en derin kazılan oyuncu emeninin içine dikilip elleri arkadan bağlandıktan sonra çukura gömülür, kolayca kurtulamasın diye çevresi çiğnenerek iyice sıkıştırılır.
֍ Ön tarafına biraz zorlanarak yetişecek şekilde bir kazık çakılır ve bunu dişleriyle çıkarması istenir.
֍ O kurtulma çabasındayken öteki oyuncular kaçar.
֍ Çukurdan çıkan yelekçiye oradaki gözcüler yardımcı olarak ellerindeki bağ çözülür.
֍ Bundan sonraki iş bir oyuncuyu bulup yakalamasıdır.
֍ Kısa sürede yakalarsa bu seferde yakalanan oyuncu aynı şekilde gömülür.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
