TOPAÇ ÇEVİRME
(YOZGAT)

Oyun Kökeni: Topaç Çevirme, Türkiye (Yozgat / Saraykent) kökenli bir oyundur.

Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:

Değirme: Türkiye

Dememe: Türkiye (Kırşehir)

Firle: Türkiye (Antalya / Manavgat)

Kantır (Fır Fır): Türkiye (Kırşehir)

Katır: Türkiye

Kiriştek: Türkiye

Topaç:

Topaç (Tokat): Türkiye (Tokat) 

Topaç Çevirme (Bilecik): Türkiye (Bilecik / Pazaryeri)

Topaç Çevirme (Gaziantep): Türkiye (Gaziantep)

Topaç Çıkarma: Türkiye (Aydın)

Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan

Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)

Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)

Amaç: Topacı mümkün olduğunca uzun süre döndürmektir.

Terimler:

Ahıtma: Atıp çekme işinin birkaç kez yapılan halidir.

Atıp çekme: Topacın ipi iyice sarılarak yere paralel olarak atılır. Ardından oyuncu tarafından tekrar avucun içine alınarak döndürülür.

Hurp vurma: Bir oyuncunun yerde dönen topacının bir başka oyuncunun topacı tarafından devrilmesidir.

Kabara: Topaç’ın hızlı dönmesi için ucuna takılan metal parça.

Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Topaç ve İp

Topaç, kavak, dişbudak, dut ve ceviz ağaçlarından herhangi bir ile yapılabilir.

Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı: Herhangi bir tornacı veya marangozda topaç olacak tahta parçası çektirilir, keserle inceltilir ve törpülenerek huni haline getirilir. Ardından tahta parçasının sivriltilen ucuna hızlı dönmesi için “kabara” çakılır.

Kurallar: Bu oyun erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.

Oyuna İlişkin Genel Kurallar:

Oyunun Oynanışı

֍ Yozgat’ta topaç çevirme üç şekilde oynanmaktadır:

1. Atıp çekme: Topacın ipi iyice sarılarak yere paralel olarak atılır. Ardından oyuncu tarafından tekrar avucun içine alınarak döndürülür.

2. Ahıtma: Atıp çekme işinin birkaç kez yapılan halidir.

3. Hurp vurma: Bir oyuncunun yerde dönen topacının bir başka oyuncunun topacı tarafından devrilmesidir.

֍ Bir yarışma şeklinde oynanan topaç oyununda amaç, topacı mümkün olduğunca uzun süre döndürmektir.

֍ Topacının kısa sürede duracağını anlayan oyuncu, hemen yere eğilir ve üfleyerek ona hız vermeye çalışır.

֍ Buna rağmen olumlu bir netice alınamazsa, yenileceğini anlayan oyuncu “ayağım takıldı” numarasını yaparak rakibinin dönmekte olan topacına tekme atar ve oyun alanını koşarak terk eder.

֍ Topacı tekmelenen oyuncu, kaçan oyuncunun topacına el koyar ve oyun sona erer.