ARA KESME
Oyun Kökeni: Ara Kesme, Türkiye (Burdur) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 6 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyundan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde ayrılmış olması.
Terimler:
Bekçi: Oyun içerisinde Bekçi Takım oyuncularından kaleyi koruyan (Kaleci) oyuncuya verilen ad.
Takım Lideri: Oyun içerisinde takım oyuncularını yöneten ve yönlendiren oyuncu.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Herhangi bir malzeme kullanılmamaktadır.
Kurallar: Bu oyun erkekler (10 – 15 yaş arası) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Genellikle 10 – 15 yaş arası çocukların oyunudur.
– Kimi zaman 18 – 20 yaşına kadar olan delikanlıların da oynadığı görülür.
– “Elim Sende” oyunu, ara kesmenin yumuşatılmış ve dar alanda basitleşmiş şekli olabilir.
– Ara kesme sahası oyuncu sayısına göre bir veya iki dönümlük düz bir arazidir ya da harman yeridir.
– Ara kesme, karşılıklı seçilmiş iki takım oyunudur.
– Açık alanda ve düz arazide oynanan kısa mesafe koşusuna dayanan bir oyundur.
– Takımlar, üç veya beş kişiden oluşur.
– Yeterli takım eri bulunmadığı durumlarda ikişer kişilik takımlarla oyun kurulabilir.
– Takımlar altı kişiyi aşarsa, kargaşa olacağından oyunun tadı kalmaz, zevkle izlenmez.
– Ara Kesme oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Grup Çalışmaları
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Matematik
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile iki Takım Lideri seçilir.
֍ Takım liderleri oyuncular arasında sırayla kendi gruplarını seçerler.
֍ Böylece iki takım kurulmuş olur.
֍ Takım liderleri sayışmaca yöntemi yaparak Bekçi Takımı belirlerler.
֍ Takımlar (Saldıran Takım ve Bekçi Takım) kurulduktan sonra ortaya bir daire çizilir.
֍ Takımın büyüklüğüne göre bir iki metre çapındaki bu daire, “bekçi takımının yuvası” olur ve “kale” olarak nitelenir.
֍ Yurdunu savunan “bekçi takım”, “kale” olarak adlandırılan çemberin içinde sırt sırta verip kaleyi beklerken, kaçan ve kaleyi zapt etmek üzere saldıran takım, kalenin beş – altı metre ilerisine bir çember oluşturur.
֍ Takımlar yerini aldıktan sonra gözetici bir hakem “bir – iki – üç…” diye sayar.
֍ Üçe kadar sayımından sonra oyun başlamıştır.
֍ Hakem yoksa bekçi (kaleci), takım kaptanı sayarak oyunu başlatır.
֍ Oyun başlayınca kaleciler hem kaleyi korumak hem de kaleyi zapt etmek isteyen karşı takımın oyuncularını yakalayıp sobelemek yani saf dışı etmek için onları kovalamaya başlarlar.
֍ Kaçan takım oyuncuları (kaleyi zapt etmek isteyen saldırgan takım), hem yakalanmamak hem de kaleye ayak basıp zapt edebilmek için çevik ve atak olmak zorundadır.
֍ Kovalayan takımın kale avantajına karşılık kaçanların önünde geniş bir alan vardır.
֍ Bunun yanında kaçanların bir avantajı da kale bekçisi takım oyuncularının ikisinin arasından geçerek yahut kovalayan oyuncu ile kale arasından geçerek onu saf dışı etmektir.
֍ Kaçan ve saldıran oyunculardan biri, kovalayan bekçi takım oyuncularının ikisinin arasından kendisine el değirmeden geçerse karşı takım oyuncularından kaleye uzak olanı oyun dışı kalır.
֍ Oyunun adı ve kuralları bu oluşumdan gelmektedir.
֍ Oyun devam ederken kale bekçileri aralarını kestirmeden kaçan takım oyuncularına tek tek dokunurlarsa kaçan takım yenilmiş olur.
֍ Yenilen takım bir “kama (gama)” ya da “keler” yemiş sayılır.
֍ Bu durumda oyun devam eder.
֍ Takımlar yer değiştirmeksizin oyun devam ederken kaleyi almak isteyen takım oyuncuları hem yakalanmamak hem de aralarından sızıp kaleye ayak basabilmek için mücadele ederler.
֍ Kaçan takım oyuncuları, bekçi takım oyuncularının aralarını keserek saf dışı ettiklerinde kalede kalan tek oyuncuyu da değişik yöntemlerle aldatıp kaleye ayak basmaya çalışırlar.
֍ Böylece hem kale bekçiliğini kazanırlar hem de kalecilere bir kama (gama) sokarlar.
֍ Oyuncular birbirlerine çelme takamazlar, yumruklamazlar veya tokat atmazlar.
֍ Oyunda sopa, değnek, ip kullanılmaz.
֍ Giysilerden tutulmaz.
֍ Sobelemek için hafif bir dokunuş yeterlidir.
֍ Kuytu bir yerde saklanmak, aldatıp tuzak kurmak yasaktır.
֍ Kalede sürekli bir kişi bulunur.
֍ Kale boş bırakılmaz.
֍ Oyun 5 – 6 kamada sona erer.
֍ Bu süre yaklaşık bir saati bulabilir.
֍ Kaçan takım sürekli kama yerse genellikle üçüncü kamadan sonra yer değiştirilir.
֍ Kimi durumlarda baskın takımdan güçlü bir oyuncu zayıf takıma verilerek zayıf bir oyuncu alınır.
֍ Böylece oyunda denge kurulur.
֍ Bu oyun, geçmiş zamanların fetih ve yurt savunması olaylarından arta kalmış olabilir.
֍ Savunulan dairenin “kale” olarak adlandırılması, kale dışındaki oyuncuların kaleyi zapt etmek için önce kaçıp sonra saldırmaları geçmişteki savaş oyunlarının eğlenceye dönüşmüş biçimi olarak algılanmalıdır.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
