AŞIK – DİZME
Oyun Kökeni: Aşık – Dizme, Türkiye (Sivas) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Alçi: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Asık: Kazakistan
Asyk (Aşık) Sayışmaca: Kazakistan
Aşığ: Azerbaycan
Aşık: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Aşık: Kırgızistan
Aşık: Özbekistan
Aşık: Türkmenistan
Aşık: Türkiye (Erzurum) Versiyon 1
Aşık: Türkiye (Erzurum) Versiyon 2
Aşık: Türkiye (Gaziantep) Versiyon 1
Aşık: Türkiye (Gaziantep) Versiyon 2
Aşık: Türkiye (Gaziantep) Versiyon 3
Aşık Atuv (Aşık Atma): Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Aşık – Çember: Türkiye (Sivas)
Aşık Tiyirişüv/Aşık Değdirmece: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Aşuk: Türkiye
Aşşık: Türkiye (Niğde / Çukurkuyu)
Atıp Vurmaç: Türkiye (Gaziantep)
Ben Kişiyim: Türkiye (Gaziantep)
Bindirip Almaç: Türkiye (Gaziantep)
Cärtikäm: Kırgızistan
Çıkıp Oynav: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Çift Aşık: Türkiye (Gaziantep)
Çükö: Kırgızistan
Därtkäm: Kırgızistan
Dättikäm: Kazakistan
Dattikem-Dört Aşık (Därtkem/Tört Aşık): Kırgızistan
Dörtaşık: Azerbaycan
Dört Aşık: Türkiye (Gaziantep)
Dört Aşşık: Türkiye (Gaziantep)
Gärdä/Gärt: Kırgızistan
Gülleli Aşık: Türkiye (Gaziantep)
Hamur Dökmece: Türkiye (Gaziantep)
Han-Biy: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Hillem Gel: Türkiye (Gaziantep)
Huna Teşik/Güren: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Koçhar (Koç): Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Kulak Çekmeç: Türkiye (Gaziantep)
Sadra: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Saka/Sakka: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Say Çakmak: Türkiye (Gaziantep)
Sokak Kurmaca: Türkiye (Gaziantep)
Tärtikäm: Kazakistan
Tohana: Kafkasya (Karaçay-Malkarlar)
Tört Aşık: Kırgızistan
Vurup Dödürmeç: Türkiye (Gaziantep)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyun başında istenilen yere bırakılan aşıkları vurmak ve diğer oyuncunun/oyuncuların aşıklarını almak.
Terimler:
Eneke: Aşık Kemiği.
Kazak: Aşığın hafif çukur olan kenarı.
Talar: Aşığın düz olan kenarı.
Tok: Aşığın çukur olan yüzünün karşı tarafı.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Oyuncu sayısı eşit miktarda Aşık Kemiği.
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı: Koyun, keçi gibi küçükbaş hayvanların diz kapağındaki aşık kemiği çıkarılır ve haşlanır. Ardından kemikte çukurun olduğu taraf, uca doğru bakır tel sarılarak bir denge unsuru oluşturulur. Böylece oluşturulan aşığa hem estetik bir görünüm kazandırılır.
Kurallar: Bu oyun erkekler (10 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Aşık – Dizme oyunu en az 2 kişi ile oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Aşık – Dizme oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Görsel Algı
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuna başlamadan önce oyuncu sayısı belirlenir ve herkes iki veya üç tane aşık koyar.
֍ Bu oyunda da ilk oynayan enekesini götürüp istediği yere koyar.
֍ İlk oyuncu isabetli atamadığı takdirde sıra diğer oyunculara geçer.
֍ Eğer isabetli attıysa ve enekesi “talar” (aşığın düz olan kenarı) geldiyse tüm aşıkları alır.
֍ Eğer eneksi “kazak” (aşığın hafif çukur olan kenarı) geldiyse, aşıklardan hiçbirini alamaz ve sıra diğer oyuncuya geçer.
֍ Oyuncunun enekesi, “tok” (aşığın çukur olan yüzünün karşı tarafı) geldiyse ve vurdukları arasında da tok gelen varsa, oyuna kattığı aşıktan fazlasını almamak şartıyla kazanır.
֍ Daha sonra kazandığı aşıkları elinde toplar, beş taş oynar gibi havaya atar.
֍ Yine enekesi “talar” gelirse, hepsini alır, “kazak”sa hiçbirini alamaz.
֍ Eğer aşık “tok” veya “çık” şeklinde düşerse, oyuna kattığı aşık sayısınca tok veya çık gelenleri alır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
