BALIK BALIK
(TAKA TUKA TAKARA, CİCOZ)
Oyun Kökeni: Balık Balık (Taka Tuka Takara, Cicoz), Türkiye kökenli bir oyundur.
Türkiye’nin birçok yerinde karşımıza çıkan Balık Balık Oyunu, mendil, makara, yüzük gibi aletlerle oynanmaktadır. Oyunun çeşitlemeleri ve farklı adlandırmaları mevcuttur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Ak Karakuşun Yavrusu: Türkiye (Muğla / Ula)
Balık Kaçırma: Türkiye (Adıyaman)
Balık Kaçtı (İstanbul): Türkiye (İstanbul)
Balık Kaçtı (Mersin): Türkiye (Mersin)
Battı: Türkiye (Konya / Çeltik)
Battı Battı (Bolu): Türkiye (Bolu / Mudurnu)
Battı Battı (Çankırı): Türkiye (Çankırı)
Batti Batti: Türkiye (Konya / Çeltik)
Batti Bitti: Türkiye (Isparta / Sücüllü)
Bolu İğneciler (Burdur): Türkiye (Burdur / Çeltek)
Bolu İğneciler (Isparta): Türkiye (Isparta / Aliköy)
Cicoz (Balıkesir): Türkiye (Balıkesir / Dursunbey)
Cicoz (Çanakkale): Türkiye (Çanakkale / Gelibolu)
Döngel Döndü De Geçti: Türkiye (Balıkesir)
Döngel Geldi De: Türkiye (Balıkesir)
Fare Kaçtı (Antalya): Türkiye (Antalya)
Fare Kaçtı (Artvin): Türkiye (Artvin)
Hani Benimki: Türkiye (İzmir / Seferihisar)
Makara Tutmaca: Türkiye (İzmir / Seferihisar)
Mendil Bende: Türkiye (Balıkesir / Yaren)
Sivriç: Türkiye (Bilecik / Söğüt / Kayabalı)
Şıldır (Kırıkkale): Türkiye (Kırıkkale)
Şıldır (Lüleburgaz): Türkiye (Lüleburgaz)
Taka Tuka Takara: Türkiye
Tura (Burdur): Türkiye (Burdur / Gölhisar
Tura (Kahramanmaraş): Türkiye (Kahramanmaraş / Afşin)
Tura (Konya): Türkiye (Konya / Kuyulusebil)
Tura (Niğde): Türkiye (Niğde / Bor)
Yumuşak Yumuşak Amanin Ne De Yumuşak: Türkiye (Muğla / Ula)
Yüzük Saklamaca: Türkiye (Muğla / Ula)
Oyunun Oynadığı Yer: Kapalı Alan
Oyun Türü: Oda Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 8 kişi ile oynanır)
Amaç: Ebenin oyuncuların hangisinde mendil olduğunu tahmin edip yakalamaya çalışması.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Mendil.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Oyunun başka bir çeşitlemesi “Taka Tuka Takara” adıyla oynanmaktadır. Bu oyunda oyuncular bacaklarının altından uzattıkları ipe takılı makarayı ebeye göstermeden birbirine kaydırırlar. Ordu ilinde makara yerine yüzük kaydırılır ve saklanır. Konya’da kadınlar arasında oynanan “Yumuşacık” adlı oyunda; oyuncular daire şeklinde oturup bacaklarının üzerlerine yorgan, çarşaf vs. örterler, değişik nesneleri örtü altından elden ele verirler. Muğla Ula’da oynanan “Ak Karakuşun Yavrusu” oyununda da birbirine bağlı iki mendil daire şeklinde oturan oyuncular arasında ağızdan ağıza geçirilir. Cicoz oyununda da elden ele mendil yerine yüzük ebeye gösterilmeden dolaştırılır. Düzce’de ise Yüzük Oyunu, Balık Balık Oyunu ile benzer içeriktedir. Oyunda, ebe, halka şeklinde oturan çocukların avuçlarına elini sokup çıkararak yüzüğü saklar ve çocuklardan birini kaldırıp onun yerine oturur. Ayağa kalkan çocuk, yüzüğün kimde olduğunu anlamaya çalışırken diğer çocuklar birbirlerinin ellerine avuçlarını sokup çıkarmaya devam ederler. Bu sırada yüzük de bir diğer oyuncuya aktarılabilir ya da aktarılmayabilir. Yanlış tahminde bulunan çocuğa şarkı veya türkü söyleme, hayvan taklidi yapma ya da birkaç kişiyi sırtında taşıma gibi cezalar verilebilir. Oyun genel olarak dikkat, hız ve konsantrasyon gerektirmektedir.
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışmaca Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile Ebe seçilir.
֍ Ebe dışındaki oyuncular daire şeklinde omuzları birbirlerine değecek şekilde (aralarında boşluk bırakmadan) otururlar.
֍ Ayaklarını öne doğru uzatıp diz kapaklarını hafif kaldırırlar.
֍ Ebe ortada durur.
֍ Bir mendilin ucu düğümlenir ve oyunculardan biri elindeki tura adı verilen mendili bacaklarının altından, ebeye göstermeden, yanındaki oyuncuya verir, o da yanındakine verir.
֍ Mendil hızla bacak altlarından elden ele geçerken ebe mendilin kimde olduğunu tahmin edip yakalamaya çalışır.
֍ Oyuncular mendili elden ele verirken “balık balık” diye bağırırlar.
֍ Oyuncular ara sıra ebe görmeden mendille ona vururlar.
֍ Ebe mendili hangi oyuncunun elinde yakalarsa o oyuncu ebe olur.
֍ Ebe ile oyuncu yer değiştirirler ve oyun aynı şekilde sürer.
֍ Ebenin mendili yakalayabilmesi için pratik ve iyi takipçi olması gerekir.
֍ Balıkesir Yaren Köyü’nde benzer şekilde oynanan oyunda mendil bacakların altından hızla geçerken oyunun da adını aldığı “Mendil bende, mendil bende” diye bağırılır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
