ÇINGIRAK
Oyun Kökeni: Çıngırak, Türkiye (Burdur) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Cıcırnik: Türkiye
Cındırdak: Türkiye
Cızdan: Türkiye
Çıngırdak (Muğla) – Versiyon 1: Türkiye (Muğla)
Çıngırdak (Muğla) – Versiyon 2: Türkiye (Muğla / Fethiye)
Gacırdaklı Salıncak: Türkiye (Ankara / Çubuk)
Gıncırak: Türkiye (Muğla / Fethiye)
Kındırgeç: Türkiye (Burdur / Salda kasabası)
Tahtaravalli: Türkiye (Burdur)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 6 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyundan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde ayrılmış olması.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Çıngırak.
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı: Çok uzun ve biraz kalın olan bir merteğin ortasına bir yuva oyulur. Bir kısmı toprağa gömülmüş olan ve bir metre kadar kısmı da toprağın dışında bırakılan başka bir merteğin ucu, mil gibi yontularak bu yuvaya oturtulur. Bu durumda uzun mertek, iki ucu havada olmak üzere terazilenmiş ve çıngırakın yapımı tamamlanmış olur.
Kurallar: Bu oyun erkekler (yetişkin) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Zıngırleç, gıncırlık, tahtaravalli, gıngırgoç, gıncırak, çıngırak, kınkıraç, kındırgeç, gıcırdak, mıncırak, sıngıraç gibi adlar verilen zıngıraç, genellikle bayramlarda köy meydanlarına ve harman yerlerine kurulan ve oynanan bir oyuncaktır.
– Çıngırak oyunu en az 6 kişi ile oynanmaktadır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Çıngırak oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Koşma
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ İki kişi, uçlara aynı yönde ardılarak, çıngırakı döndürürler.
֍ Bir uçtaki kişi yerden hız alırken, diğer uç üstündeki ile beraber havadan yere doğru iner.
֍ Hareketler, seri ve birbiri ardına olur.
֍ Diğer oynanış şeklinde ise; karşılıklı iki kişi bunun üzerine biner.
֍ Yatar gibi otururlar ve ayakları yerdedir.
֍ Ayakları yardımıyla tahtayı döndürürler.
֍ Yere düşen oyunu, kaybeder.
֍ Oyunu daha çok zorlaştırmak için kazığın birleştiği yuvaya kömür tozu dökerler.
֍ Kömür tozu hem kayganlığı arttırır hem de değişik ses çıkartarak eğlenceli bir hal almasını sağlar.
֍ Burada çıkarılan sesler, oyunun adını oluşturmuştur.
֍ Oyuğa, gıcırtılı bir sese çıkmaması için kaymak, yağ sürülür.
֍ Diğer tahterevallilerden farkı, her yöne istenilen şekilde gitmesidir.
Salda kasabasında “kındırgeç” denilen bu oyunun anlatımı şöyledir:
֍ Oyuncu sayısı 10 – 11’dir.
֍ Uzunca bir ağaç gövdesinin ortasına bir metre yüksekliğinde kalınca bir ağaç yere çakılır.
֍ Beş-altı metrelik başka bir ağaç gövdesinin tam ortası oyulur ve yerdeki ağaç bu oyuğun içine geçirilir.
֍ Yatay biçimdeki ağacın sağına 5 – 6 oyuncu, soluna 5 – 6 oyuncu biner ve ağaç döndürülür.
֍ Bu oyun, bir gruptaki oyuncuların hepsi düşünceye kadar aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
