ÇINGIRDAK (MUĞLA)
VERSİYON 2
Oyun Kökeni: Çıngırdak, Türkiye (Muğla / Fethiye) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Cıcırnik: Türkiye
Cındırdak: Türkiye
Cızdan: Türkiye
Çıngırdak (Muğla) – Versiyon 1: Türkiye (Muğla)
Gacırdaklı Salıncak: Türkiye (Ankara / Çubuk)
Gıncırak: Türkiye (Muğla / Fethiye)
Kındırgeç: Türkiye (Burdur / Salda kasabası)
Tahtaravalli: Türkiye (Burdur)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Geniş ve düz bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)
Amaç: Binicilerin birbirini düşürmeye çalışması, rakip oyuncuyu yorması ve pes ettirmesi.
Terimler:
Çıngırdak Değneği: 15 – 25 cm çapında ve 4 – 6 metre uzunluğunda bir odun.
Söbedek: 10 – 20 cm çapında ve 1,5 – 2 metre uzunluğunda bir odun,
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Demir Çubuklar ve iki adet İp.
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı: Çıngırdak eskiden özellikle yaylalarda, harman ve bayram yerlerinde yapılan serbest salınımlı tahterevalliye benzer bir oyuncaktır. Bu oyuncağın yapımında bazı yörelerimizde “söbedek” denilen 10 – 20 cm çapında ve 1,5 – 2 metre uzunluğunda bir odun, 15 – 25 cm çapında ve 4 – 6 metre uzunluğunda “çıngırdak değneği” denilen başka bir odun kullanılır. Bu odunlar, sağlam olması sebebiyle ardıç ve köknar ağaçlarından tercih edilir. Söbedek denilen odunun bir ucu 7 – 8 cm oluncaya kadar inceltilir ve inceltilen uç yukarı gelecek şekilde düz bir yere sabitlenir. Çıngırdak değneği de tam ortasından söbedeğe girecek kadar yontulur ve söbedeğin ortasına yerleştirilir. Bazen de çıngırdağın bir ucu daha uzun tutularak uzun uca binen kişinin daha çok havalanması sağlanmaktadır.
Çıngırdağın olmazsa olmazlarından biri de çıngırdak değneğini söbedeğe yerleştirirken ikisinin arasına iç yağı, tereyağı ya da kaymakla kömürü karıştırarak koymaktır. Bu şekilde yaparak çıngırdağa ismini veren dönme dolap ya da kağnının verdiği sese benzer bir ses elde edilir. Bu ses hem çıngırdağın oyuncularını eğlendirir hem de çok uzaklardan duyulmasını sağlamaktadır.
Kurallar: Bu oyun erkekler (10 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Çıngırdak (Muğla) – Versiyon 2 oyunu iki kişi ya da iki grup ile oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Çıngırdak (Muğla) – Versiyon 2 oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Koşma
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Çıngırdak “T” şeklinde hazır hale getirildikten sonra, iki kişi ya da iki grup, çıngırdak değneğinin iki ucuna geçer.
֍ Oyuncular karınlarını değneğe yaslarlar, önce nizami adımlarla yürümeye başlarlar.
֍ Daha sonra hızlandıkça öne doğru sıçrayarak sırayla biri havada biri yerde olacak şekilde dönerler.
֍ Bu şekilde çıngırdak salıncak, dönme dolap, tahterevalli, atlıkarınca gibi oyuncakların verdiği neşeyi bir arada vermektedir.
֍ Çıngırağa yetişkin insanlar binebileceği gibi, çocukların yanı sıra, ellili altmışlı yaşlardaki ihtiyarlar da binebilir.
֍ Hatta öyle ki çıngırdak, Yörük yurtlarındaki nadir ihtiyar oyuncaklarından biri olarak bilinmektedir.
֍ Çıngırdakla kimi zaman değişik oyunlarda (tamamen oyunculara bağlı olarak) oynanmaktadır.
֍ Biniciler birbirini düşürmeye çalışırlar, düşene oyunu izleyenler ve oyuncular için meyve toplama, nohut ya da buğday yeme gibi cezalar verilmektedir.
֍ Özellikle eşit kollu olmayan çıngırdakta kısa koldaki biniciler uzun koldaki arkadaşlarını askıya alırlar ve 1,5 – 2 metre yükseklikteki arkadaşlarına bir şey itiraf ettirmeye çalışarak neşelerine neşe katarlar.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
Oyunun videosu:
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
