ÇÖMÇE GELİN (GAZİANTEP)
Oyun Kökeni: Çömçe Gelin, Türkiye (Gaziantep) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Ambel Gog: Türkiye (Gaziantep)
Badrambaz: Türkiye
Cümce Gelin: Türkiye
Çömçe: Türkiye
Çömçe Gelin (Şanlıurfa): Türkiye (Şanlıurfa)
Çömçecik: Türkiye
Çömçeli Gelin (Adana): Türkiye (Adana)
Çömçeli Gelin (Bitlis): Türkiye (Bitlis)
Çullu Kadın: Türkiye
Çümçe: Türkiye
Demir Dodole: Kosova
Gelin Gök: Türkiye (Gaziantep / Barak köyleri)
Kepçe: Türkiye
Kepçecik: Türkiye
Kepçe Gelin: Türkiye
Süpürge Gelini: Türkiye
Yağmur Aşı (Yağ Toplamacılık): Türkiye (Burdur / Mamak köyü)
Yağmur Gelini: Türkiye (Kayseri / Mimar Sinan kasabası)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 4 kişi ile oynanır)
Amaç: Kuraklık senelerinde yağmura ihtiyaç duyulduğunda çocuklar tarafından oynanan bir oyundur. Amaç yağmur yağdırmaktır.
Terimler:
Çomça/Çömçe: Büyük kazanlarda yemek pişirmeye ve dağıtmaya yarayan bir araç.
Çöm: Çimenli, nemli toprak parçası; birkaç kişinin bir arada bulunması, toplantı.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Çömce Gelin.
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı: Oyun için önce küçük bir çapraz tahta veya ağaç çakılır. Bir insanın kol ve bacaklarını andıran bu haç şeklindeki tahtanın uzun değneğin tepesine bez ve çaputlarla baş yapılır. Kömür veya boyayla ön yüzüne kaş, göz, ağız, burun çizilir. Üstüne elbise giydirilir ve insan şekli verilir.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (7 – 14 yaş arası) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Bu oyunun oyun materyali biri diğerinden daha uzun olan iki adet değnek ve bez parçasından oluşan ve çömçe gelin adı verilen kukla bebektir.
– İki değnekten kısa olanı uzun değneğin üst tarafına haç şeklinde bağlanır. Uzun değneğin tepesine bez ve çaputlarla baş yapılır. Kömür veya boyayla ön yüzüne kaş, göz, ağız, burun çizilir. Üstüne elbise giydirilir. Baş kısmının devamı gövdeyi kısa değneğin her iki tarafa uzayan kısımları da kolları oluşturur.
– Çömçe Gelin (Gaziantep) oyunu daha çok kırsal kesimlerde ve dağ köylerinde oynanır.
– Çömçe Gelin (Gaziantep) oyunu en az 4 kişi ile oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Çömçe Gelin (Gaziantep) oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Dil Gelişimi
- Düşünme Becerileri
- Empati Kurma
- Eş Güdüm (Koordinasyon)
- Grup Çalışmaları
- Hayal Kurma
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Kelime Hazinesini Arttırma
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sevgi
- Sıralı Düşünme
- Sorumluluk
- Sosyal – Duygusal
- Taklit Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncu sayısında sınırlama yoktur ancak, kalabalık gruplarla oynanması tercih sebebidir.
֍ Her iki kolundan birer oyuncunun tuttuğu bebekle oyuncular grup halinde mahalledeki evleri kapı kapı gezerler.
֍ Ev kapıları tek tek çalınır.
֍ Bu esnada şu tekerleme söylenir;
“Çömçe gelin ne ister,
Bir kaşıkcak su ister,
Ver Allah’ım ver,
Yağmur ile sel,
Göbekli harman,
Dertlere derman,
Hastaya şifa.“
֍ Kapıyı açan ev halkı oyuncuları görünce hemen bir tas su alır ve üstlerine serperler.
֍ Bu esnada oyuncuları kaçışırlar.
֍ Burada amaç Tanrı’dan yağmur, rahmet istemektir.
֍ Bir başka açıdan bakıldığında oyuncuların yaptığı yağmur duasıdır.
֍ Bu sebeple genellikle ilkbaharda havaların kurak gittiği zamanlarda daha sıklıkla oynanır.
Bu oyunun farklı şekilde oynandığı da bilinmektedir.
֍ Şöyle ki; yine değneklerle aynı bebek yapılır. Evlerin kapıları çalınır
֍ Bu esnada şu tekerleme söylenir;
“Çömçeli gelin ne ister,
Bir kaşıkça su ister,
Çömçeli gelin ne ister,
Bir kaşık bulgur ister,
Çömçeli gelin ne ister,
Bir kaşıkça yağ ister.“
֍ Kapıyı açan ev halkı su serpme yerine evlerindeki mevcut erzaklardan ne varsa oyunculara verir.
֍ Oyuncular bu dolaşmaların sonunda kapılarını çaldıkları evlerden kendilerine verilen yiyecek malzemeleri ile istedikleri mutfak gereçlerini alarak aralarında varsa eğer tercihen yetim bir çocuğun evinde yoksa uygun bir mekânda kendilerine bir ziyafet çekercesine hep birlikte yerler.
֍ Yetim bir çocuk olması halinde yapılan tercihin amacı yetim çocukların duasının alınması ve arada bir de olsa yetimlerin bolca yemek yemesinin sağlanmasıdır.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
