ÇÖMÇE GELİN (ŞANLIURFA)
Oyun Kökeni: Çömçe Gelin, Türkiye (Şanlıurfa) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Ambel Gog: Türkiye (Gaziantep)
Badrambaz: Türkiye
Cümce Gelin: Türkiye
Çömçe: Türkiye
Çömçe Gelin (Gaziantep): Türkiye (Gaziantep)
Çömçecik: Türkiye
Çömçeli Gelin (Adana): Türkiye (Adana)
Çömçeli Gelin (Bitlis): Türkiye (Bitlis)
Çullu Kadın: Türkiye
Çümçe: Türkiye
Demir Dodole: Kosova
Gelin Gök: Türkiye (Gaziantep / Barak köyleri)
Kepçe: Türkiye
Kepçecik: Türkiye
Kepçe Gelin: Türkiye
Süpürge Gelini: Türkiye
Yağmur Aşı (Yağ Toplamacılık): Türkiye (Burdur / Mamak köyü)
Yağmur Gelini: Türkiye (Kayseri / Mimar Sinan kasabası)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 4 kişi ile oynanır)
Amaç: Kuraklık senelerinde yağmura ihtiyaç duyulduğunda çocuklar tarafından oynanan bir oyundur. Amaç yağmur yağdırmaktır.
Terimler:
Çomça/Çömçe: Büyük kazanlarda yemek pişirmeye ve dağıtmaya yarayan bir araç.
Çöm: Çimenli, nemli toprak parçası; birkaç kişinin bir arada bulunması, toplantı.
Çömçe Gelin: Hazırlanan ve oyuncular tarafından dolaştırılan kuklaya verilen ad.
Minval: Biçim, yol, tarz.
Oyun Başı: Becerisi fazla çoğu zamanda en güçlü, oyuncuları yöneten ve yönlendiren oyuncu.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Çömce Gelin.
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı: Oyun için önce küçük bir çapraz tahta veya ağaç çakılır. Bir insanın kol ve bacaklarını andıran bu haç şeklindeki tahtanın uzun değneğin tepesine bez ve çaputlarla baş yapılır. Kömür veya boyayla ön yüzüne kaş, göz, ağız, burun çizilir. Üstüne elbise giydirilir ve insan şekli verilir.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Bu, oyun, kurak geçen ve yağmura ihtiyaç duyulan senelerde orta yaş çocuklar tarafından oynanan bir oyundur.
– Şanlıurfa’da yağmur ihtiyacından dolayı büyükler “yağmur duası”na çıkarken çocuklar da kendi mahallelerinde kapı kapı dolaşıp bu oyunu oynayarak Allah’tan yağmur yağdırmasını isterler.
– Büyüklerin çocukları oynamaları için yönlendirdikleri bir oyundur.
– Bu oyunun oyun materyali biri diğerinden daha uzun olan iki adet değnek ve bez parçasından oluşan ve Çömçe Gelin adı verilen kukla bebektir.
– İki değnekten kısa olanı uzun değneğin üst tarafına haç şeklinde bağlanır. Uzun değneğin tepesine bez ve çaputlarla baş yapılır. Kömür veya boyayla ön yüzüne kaş, göz, ağız, burun çizilir. Üstüne elbise giydirilir. Baş kısmının devamı gövdeyi kısa değneğin her iki tarafa uzayan kısımları da kolları oluşturur.
– Çömçe Gelin (Şanlıurfa) oyunu en az 4 kişi ile oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Çömçe Gelin (Şanlıurfa) oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Dil Gelişimi
- Düşünme Becerileri
- Empati Kurma
- Eş Güdüm (Koordinasyon)
- Grup Çalışmaları
- Hayal Kurma
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Kelime Hazinesini Arttırma
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sevgi
- Sıralı Düşünme
- Sorumluluk
- Sosyal – Duygusal
- Taklit Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncu sayısında sınırlama yoktur ancak, kalabalık gruplarla oynanması tercih sebebidir.
֍ Oyun için önce küçük bar çapraz tahta çakılır.
֍ Bir insanın kol ve bacaklarını andıran bu çapraz tahtaya yırtık veya eski bir elbise giydirilir.
֍ Daha sonra oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile bir Oyun Başı seçilir.
֍ Oyun Başı, eline bu “Çömçe Gelin”i alarak arkadaşlarını da peşine takar ve kapıları teker teker dolaşmaya başlarlar.
֍ Çocukların çaldıkları kapı açılınca oyunu oynayan çocuk grubu hep bir ağızdan şu tekerlemeyi söyler:
“Çömçe gelin nur ister
Allah’tan rahmet ister
Koç koyun kurban ister
Göbekli harman ister
Balıklara yem ister
Ver Allah’ım ver
Bi yağmırdan bi sel“
֍ Kapıyı açan kişi de bu tekerlemeyi dinledikten sonra o ana kadar elinde hazırladığı kova ile Çömçe Gelin’in başına (bazen şaka olsun diye çocukların da başına) su döker.
֍ Bu arada ev sahibi çocuklara, balıklara yem olsun diye bir miktarda bulgur verir ve evinden uğurlar.
֍ Bu gezi her kapıda aynı minval üzere bir süre devam eder.
֍ Çocuklar topladıkları bulgurların bir kısmı ile kendilerine çiğköfte yapıp yerler.
֍ Bulgurların önemli bir kısmını da Balıklıgöl’e götürülüp oradaki (halk tarafından kutsal bilinen) balıklara yem olarak atarlar.
֍ Bu arada Balıklıgöl’de çocuklar ellerini açıp Cenab-ı Allah’a yağmur yağdırması için dua ederler.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
