ARAPSAÇI
Oyun Kökeni: Arapsaçı, Türkiye kökenli bir oyundur.
Arapsaçı oyunu ismini oyunda kullanılan karmaşık ipten olan eğlenceli bir geleneksel oyundur. Arapsaçı oyunu günümüzde popülerliğini kaybetmiş gibi görünse de hala ülkemizde oynanan yöreler bulunmaktadır.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Kapalı Alan
Oyun Türü: Oda Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 3 kişi ile oynanır)
Amaç: Arapsaçı oyununun amacı kurallara uyarak yumağı arapsaçı (bir çeşit düğüm) haline getirdikten sonra arapsaçını geri çözmektir.
Terimler:
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir top İp Yumağı.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (5 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Arapsaçı oyununda ideal oyuncu sayısı 3 – 10 oyuncu arasındadır. Oyuncuların birbirine ip atıp tutacağı için oyuncu sayısının 10 kişiden fazla olması bir karmaşaya sebep olabilir.
– Arapsaçı oyunu 5 yaş üzerinde herkes tarafından oynanabilir. Oyunda çok fazla bir beceriye gerek olmadığı için çocukların da bu oyunu rahat bir şekilde oynayabileceği bilinir.
– Arapsaçı oyunu bir kapalı alan oyunudur. Yani Arapsaçı oyununu ev, okul, sınıf, spor salonu gibi kapalı alanlarda rahat bir şekilde oynayabilirsiniz.
– Oyunda bir süre kısıtlaması yoktur. İp yumağı bitene kadar oyuncular oyuna devam eder. Oyun ortalama 1 saat sürmektedir.
– Arapsaçı oyunu hem kız hem de erkekler tarafından oynanabilir.
– Arapsaçı özellikle okulda öğrenciler tarafından oynanmak için uygun olan geleneksel bir oyundur.
– Beden Eğitimi gibi derslerde öğretmenler tarafından rahat bir şekilde oynatılabilir.
– Oyuna ilk başlayacak oyuncu ebedir. Arapsaçı oyununda ebe kura, tekerleme gibi yöntemlerle seçilebilir.
– Yumak atılan oyuncu yumağı atmadan önce ipi eliyle tutmalıdır.
– Yumak atılan oyuncu ipi tuttuktan sonra istediği bir oyuncuya atabilir.
– Yumakta ip bittikten sonra arapsaçını çözme aşamasına geçilir.
– İpin bittiği oyuncudan başlanarak arapsaçı çözülmeye başlanır.
– Oyuna başladıktan sonra oyuncular yer değiştiremez.
– Oyuncular oyunu terk edemez. Çünkü bir oyuncunun oyundan çıkınca elindeki ipler boşa düşeceği için arapsaçı bozulur.
– Oyun esnasında oyuncular birbirine ipucu ve taktik verebilir.
– Arapsaçı çözülürken dışarıdan bir oyuncu ipleri toplamaya yardım edebilir.
Arapsaçı oyununun önemi ve faydaları
– Çocuklar için oyun çok önemli olup çocukların hayal dünyasını geliştirdiği bilinir. Oyunlar çocuklar için eğlence ve neşe kaynağıdır.
– Arapsaçı oyununda liderlik etmeyi öğrenir. Arapsaçı oyununda sadece ebe değil tüm oyuncular liderlik görevini üstlenir. Arapsaçını çözerken birbirini yönlendirmeye çalışmaları bile bir liderlik göstergesidir.
– Oyuncuları sosyal becerilerini geliştirir. Arapsaçı oyununda oyuncular birbiri ile sık sık iletişim kurarlar. Bu şekilde iletişim becerileri de gelişir.
– Yeni arkadaşlar edinirler. Oyunda birbirini tanımayan iki oyuncu tanışarak arkadaş olabilir.
– Arapsaçı oyunu ile oyuncular kurallara uymayı öğrenir.
– Arapsaçı oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Dil Gelişimi
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Görsel Algı
- Grup Çalışmaları
- Hafıza (Bilişsel Beceriler)
- Hafızayı Güçlendirmek
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Kavrama Becerisi
- Kelime Hazinesini Arttırma
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Problem Çözme (Bilişsel Beceriler)
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Sorumluluk
- Sosyal – Duygusal
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyun için oyuncuların çember şeklinde oturabileceği bir oyun alanı belirlenir.
֍ Oyuncular belirlenen oyun alanında toplanır.
֍ Oyuncular arasından bir Ebe seçilir.
֍ Ebe oyunda yumağı kendine bağlayarak oyunu başlatacak kişidir
֍ Ebe sayışmaca, tekerleme, kura gibi yöntemlerle seçilebilir.
֍ Örnek sayışmaca tekerlemesi;
“Oooo!.. ( Sayan kişi kendine gösterir ve bundan sonra her hecede bir kişiyi sayar)
Bağa girdim (Ba-ğa gir-dim)
Üzüm kestim (Ü-züm kes-tim)
Bağ bizim (Bağ bi-zim)
Bahçe bizim (Bah-çe bi-zim)
Bu oyunda (Bu o-yun-da)
E-be kim? (E-be kim?)
Çimdik çimdik makarna (Çim-dik çim-dik ma-kar-na)
Doldursana tabağa (Dol-dur-sa-na ta-ba-ğa)
Tabağımdan yiyenler (Ta-ba-ğım-dan yi-yen-ler)
Hemen geçsin ortaya (He-men geç-sin or-ta-ya)
Dama çıktım (Da-ma çık-tım)
Çalı kestim (Ça-lı kes-tim)
Bir alaca yılan gördüm (Bir a-la-ca yı-lan gör-düm)
Yılan bizim nemiz olur? (Yı-lan bi-zim ne-miz o-lur?)
Sokaklar da temiz olur (So-kak-lar da te-miz o-lur)
Al çık bal çık (Al çık bal çık)
Sana dedim sen çık (Sa-na de-dim sen çık).“
֍ Oyuncuların hepsi halka şeklinde oturur ya da ayakta bekler. Genellikle oturmaları tavsiye edilir. Çünkü oyun uzun süreceği için ayakta sabit beklemek oyuncuları boş yere yorabilir.
֍ Ebe yumağı alır ve ipin ucunu eline bağlar. Burada amaç yumağı atınca ipin ucunun kendinde kalmasıdır.
֍ Ebe yumağı istediği bir arkadaşına fırlatıp oyunu başlatır.
֍ Yumağı her alan oyuncu ipi elinde tutarak fırlatır. Oyuncular istediği oyuncuya yumağı atmakta özgürdür.
֍ Yumakta ip bitince ortada oluşan düğüm, örümcek ağı gibi şekle Arapsaçı denir. Şimdi arapsaçını çözme aşamasına geçilir.
֍ İpin bittiği öğrenciden başlanarak ortada oluşan Arapsaçı çözülmeye başlanır. Oyunda en çok sevilen ve eğlenilen kısım çözülme kısmıdır. Arapsaçını çözerken oyun dışından bir oyuncu toplanan ipleri yumak haline getirmek için yardım edebilir.
֍ Arapsaçını çözme aşamasında bir oyuncu bile hata yaparsa ipler kördüğüm olabilir. Bu yüzden çözme aşamasında çok dikkatli olunuz.
֍ Arapsaçı yani düğüm çözüldükten sonra oyun biter. Düğümü çözmek çok dikkat gerektiren bir iştir. Oyuncular sırasını bekleyerek doğru hamleler yapması gerekir. Eğer bir oyuncu çözme esnasında yanlış bir hamle yaparsa ip kördüğüm olabilir.
֍ Oyun bittikten sonra tekrardan yeni ebe seçilerek baştan Arapsaçı oyunu oynanabilir.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
