KÖS (BURDUR)
VERSİYON 1
Oyun Kökeni: Kös, Türkiye (Burdur) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Kös (Burdur) – Versiyon 2: Türkiye (Burdur)
Kös (Burdur) – Versiyon 3: Türkiye (Burdur)
Oyunun Oynadığı Yer: Kapalı Alan
Oyun Türü: Masa Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 2 kişi ile oynanır)
Amaç: Rakip oyuncunun çöplerini yemeğe (öldürmeye) çalışmak.
Terimler:
Kös Tahtası: 25 – 30 cm boyunda, 18 – 20 cm eninde, 1 – 2 cm kalınlığında bir tahta
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Kös Tahtası, yirmi dört adet çöp (6 – 8 cm uzunluğunda söğüt dalından hazırlanır) ve söğüt dalından kalem uzunluğunda dört adet Çelik (18 – 20 cm uzunluğunda)
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı:
25 – 30 cm boyunda, 18 – 20 cm eninde, 1 – 2 cm kalınlığında bir “kös tahtası” hazırlanır.
Kös tahtasının her iki yan tarafında, ikişer sıradan 24’er delik bulunur.
Bunlardan dış sıradakilere taraflarca ayrı renk veya işaretle çöplerden 12’şer tane sokulur.
Çöpler, kibrit ile kalem kalınlığı arasında değişir ve 6 – 8 cm uzunluğundadır.
Çelikler, 18 – 20 cm boyunda, uç kısımlarından bir değneğin uzunlamasına tam ortasından balık sırtı biçiminde kesilmesiyle yapılan çubuklardır.
Balık sırtı olan üst kısmı, ağaç kabuğundan doğal rengi ile koyu bırakılır veya boyanır.
Bu kısma eşit aralıklarla dört çentik atılır.
Çentik, ağacın odun kısmına geçeceği için, beyaz görünümdedir.
Çeliğin alt kısmı ise düz ve beyaz olur.
Çeliklerin en güzel söğüt dalından yapılmaktadır.
Kurallar: Bu oyun erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Çok eski ve eğlenceli bir oyundur.
– Bugünkü “kızma birader” oyununa benzemektedir.
– Kışın aile toplantılarında, yazın bağ ve bahçelerde hoşça vakit geçirmek için oynanır.
– İki ve eşleşme şeklinde 4 – 6 kişiyle oynanabilir.
Oyunun Oynanışı
֍ Kös tahtası düz bir yere konur.
֍ Oyuncular, delikli sırlar önlerinde bulunmak üzere otururlar.
֍ Çift mi tek mi de kazanan veya “KÖS” sayısını ilk bulan oyunu başlatacak olan oyuncudur.
֍ Oyunu başlatan oyuncu, dört adet çeliği, uçlarından veya ortalarından (nasıl kolayına geliyorsa) tutarak, havadan kendine doğru ters takla attırarak düzlüğe (tahta, çarşaf, düzgün toprak üstü) bırakır.
֍ Çeliklerin durumları sayılarla isimlendirilir ve değerlendirilir.
֍ Bu sayılara göre çöpler hareket ettirilir.
֍ Çelikler “KÖS” durumuna getirilmeden oyun başlamaz.
֍ Çeliklerin sayı durumları şöyledir:
İki çentikli (kapalı), iki beyaz açık gelirse: Bir – İki
Dördü de beyaz (açık) gelirse: Ak – Beyaz
Dördü de çentikli (kapalı) gelirse: Bir – Altı
Bir çentikli (kapalı), üç beyaz (açık) gelirse: Bir – Üç
Üç çentikli (kapalı), bir beyaz (açık) gelirse: KÖS
֍ Kös gelinceye kadar sırayla atılır.
֍ Kös’ü ilk bulan kişi, kendi çöplerinin en dıştakilerden birini, ikinci sıranın bir köşesinden oyuna sokar.
֍ Örneğin; 1 numaralı sıranın ilk deliğindeki çöpü, 2 numaralı sıranın ilk deliğine sokarak A, B yönünde yürümek üzere oyuna başlar.
֍ Çelikleri tekrar atar.
Bir – İki gelirse: Çöpü iki delik daha sürer ve çelikleri karşı tarafa verir.
Ak – Beyaz gelirse: Dört delik sürer ve oyuna devam eder.
Bir – Alt gelirse: 6 delik sürer ve oyuna devam eder.
֍ “KÖS” geldikçe bir delik sürer ve birinci sıradan ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve nihayet 12’inci çöpleri oyuna sokar.
֍ Karşı taraf da aynı kurallarla oyuna devam eder ve çöplerini, 3 numaralı sıranın ilk deliğinden 4 numaralı sıranın ilk deliğine sokarak A, D yönünde ve ilk oynayanın arkasından takip ederek yürütür.
֍ Her iki taraf birbirini kovalayarak, çöplerini yemeğe (öldürmeye) çalışır.
֍ Hangi taraf daha önce karşısındakinin çöplerini yiyerek toplarsa kazanan (yenen) o olur.
֍ Oyun aynı şekilde devam edip gider.
