SÜLÜ DEĞNEK
Oyun Kökeni: Sülü Değnek, Türkiye (Malatya) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Çelik (Binmeli): Türkiye (Niğde / Çukurkuyu)
Çelik (Erzincan): Türkiye (Erzincan / Refahiye / Gökseki Köyü)
Çelik (Kahramanmaraş): Türkiye (Kahramanmaraş / Pazarcık ilçesi)
Çelik Çomak (Eskişehir): Türkiye (Eskişehir)
Çelik Çomak (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Çelik – Çubuk: Türkiye (Tunceli / Çemişgezek)
Gagar: Uygurlar
Hümmet (Tak Çelik): Türkiye (Niğde / Koyunlu)
Lingiri: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Met (Kastamonu): Türkiye (Kastamonu)
Met (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Vıtgıdi: Türkiye (Erzincan / Refahiye / Gökseki Köyü)
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz ve geniş bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 4 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyundan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde ayrılmış olması.
Terimler:
Değnek: 60 – 70 cm boyunda tahta sopa
Düz Atış: Oyunda yapılan ilk atışa verilen ad.
Gaggılamak: Oyunda ses çıkarmaya verilen addır.
Kadı Taşı: 15 cm yüksekliğinde üzerine Sülü’nün yerleştirildiği taşlara verilen ad.
Sülü: 10 – 15 cm boyunda tahta sopa
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Sülü, her oyuncu için birer adet Değnek ve ikişer adet 15 cm yüksekliğinde Taş (Kadı Taşı)
Oyun Malzemelerinin Hazırlanışı:
Dayanıklı bir ağaçtan biri kısa, diğeri uzun iki değnek kesilir.
Kurallar: Bu oyun erkekler (10 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Beceri isteyen bir oyundur.
Oyunun Oynanışı
֍ Kadı taşı kabul edilen iki taş ile ocak kurulur.
֍ Sülü, bu kadı taşlarının üzerine orta kısmı boşa gelecek şekilde yatırılır.
֍ Oyuncu, elindeki değnekle sülüyü biraz havalandırdıktan sonra ikinci hamlesini yapar.
֍ Havalanan sülüye elindeki değnekle vurarak en uzak mesafeye atmaya çalışır.
֍ Oyuncuların ilk oynama hakkı, kura ile veya belirli bir mesafenin değnekle ölçülmesi şeklinde tespit edilir.
֍ Oyuncu tarafından atılan sülü, alta kalan takım ekiplerince havadan yakalanmaya çalışılır.
֍ Sülü, havada iken tutulursa, ekipler oyunda yer değiştirmiş olur.
֍ Tutulamazsa sülü, düştüğü mesafeden bir oyuncu tarafından kadı taşlarına doğru atılır.
֍ Kadı taşlarını bekleyen oyuncu ise elindeki değnekle kadısını korur.
֍ Atılan sülüyü elindeki değnekle vurmak suretiyle uzaklaştırmaya çalışır.
֍ Sülü, kadı taşlarına çok yakın düşmüş ve arada bir değneklik mesafe kalmışsa oyuncu, oynama hakkını kaybeder.
֍ Oyun hakkı, oyun ekibinden başka bir kişiye geçer.
֍ Bu durum, aynı şekilde devam ederek ekipteki oyuncu sayısı bitinceye kadar sürer.
֍ Oyundaki birinci atışa “düz atış” denir.
֍ İkinci atış, oynayan oyuncunun bacaklarını ayırarak değneği, bu aralıktan uzatıp sülüyü havalandırması ve değneği çekip vurması ile olurdu ki bu şekle “Bacak arası” üçüncü şekil, yan durup eğilerek ve arkadan uzatılan değnekle sülüyü kaldırıp vurmak şeklinde olurdu ki bu şekle de “Yan tuluk” denir.
֍ Dördüncü şekil, değnek tutulan elin, kulağı tutan ve diğer elin arasından geçirilerek ve sülüyü o şekilde kaldırıp vurmak şeklinde olur ki, buna da “Aşomini” denir.
֍ Oyun daha önce belirlenmiş bitme sayısını ilk yapan ekip tarafından kazanılmış olur.
֍ Kazanan ekip, kaybeden ekipteki oyuncuları kendi aralarında paylaşır.
֍ Yapılan eşlemeden sonra “gaggılamak” faslına geçilir.
֍ Gaggılama, kaybeden oyuncunun gözünü bağlamak, belinden tutup döndürmek ve istikametini kaybettiğinden emin olup başka bir yere bırakmak suretiyle başlar.
֍ Eline verilen değnekle, kadı taşlarını bulması istenir.
֍ Bu arada oyun arkadaşları, ellerine aldıkları taşları birbirlerine vurarak “Sesime gel sesime, kargalar kona fesine” şeklinde bağırarak kadı taşlarının bulunduğu yeri, ses vermek suretiyle gaggılanan oyuncuya anlatmaya çalışır.
֍ Bu durum, gaggılanan oyuncunun kadı taşlarını bulmasına kadar devam eder.
֍ Eğer önceden anlaşılmışsa kazanan oyuncu, kaybeden oyuncunun sırtına binerek belirli bir mesafeye kadar kendisini taşımasını ister. Gaggılamak da bu şekilde olur.
֍ Taraflar tespit edilirken fazla gelen oyuncu olursa veya oynayacak oyuncu, çok iyi bir oyuncu olup, herhangi bir tarafa girdiğinde oyunun dengesini bozacak şekilde ise bu oyuncu “Orta kadı” tabir edilen oyuncu olur.
֍ Orta kadı olan oyuncu, oyunda her iki taraf için oynar fakat gaggılamaya karışmaz.
