YÜZÜK
(BURDUR)
Oyun Kökeni: Yüzük, Türkiye (Burdur) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Ateş – Tura: Türkiye (Tunceli / Çemişgezek)
Hangisinde Var?: Türkiye (Burdur / Gölhisar)
Yüzük (Gaziantep): Türkiye (Gaziantep)
Yüzük (Kahramanmaraş): Türkiye (Kahramanmaraş köyleri)
Yüzük (Sakarya): Türkiye (Sakarya / Kaynarca)
Yüzük Kimde? (Uşak): Türkiye (Uşak)
Yüzük Saklama (Afyonkarahisar): Türkiye (Afyonkarahisar / Nuh köyü)
Yüzük Saklamaca (Burdur): Türkiye (Burdur)
Oyunun Oynadığı Yer: Kapalı Alan
Oyun Türü: Oda Oyunu
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 8 kişi ile oynanır)
Amaç: Saklanan yüzüğün bulunması.
Terimler:
Başkan: Oyun içerisinde takım oyuncularını yöneten ve yönlendiren oyuncu.
Erbaş: Oyuncu.
Peşkir: Genellikle pamuk ipliğiyle dokunmuş havlu, büyük mendil biçiminde pamuk ya da keten bez.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Bir adet Yüzük ve on iki adet Peşkir
Kurallar: Bu oyun erkekler (yetişkin) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Kış günlerinde, erkekler arasında yapılan geleneksel eğlencelerden birisi “ziyafet”tir.
– Kendine özgü müziği, yüzük oyunu ve diğer oyunlarıyla meydana gelen bir törendir.
– Alınan kararda ziyafet, akşam yemeği ile başlar.
– Yemek, tam takım olur. Çorba, et, pilav, baklava, kadayıf, ceviz ezmesi hazırlanır.
– Eğer ziyafet yemeksiz yapılacaksa, herkes yemeğini yedikten sonra toplantıya katılır.
– Bu tür ziyafetlerde gecenin geç saatlerinde, genellikle gece yarısından sonra pilav, turşu, tatlı yenilir.
– Bu törenin başlıca oyunu, “yüzük oyunu”dur.
– Yüzük oyunu, on iki adet peşkirle oynanır.
– Yüzük (Burdur) oyunu en az 8 kişi ile oynanmaktadır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Yüzük (Burdur) oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Empati Kurma
- Görsel Algı
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Sabır
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya sayışma ya da kura çekme yöntemi ile bir “Başkan” belirlenir.
֍ Erbaşlar arasında yüzük tutulur, peşkirin ucuna yüzük takılır, uçlar burulur ve avuç içinde tutulur.
֍ Yüzüğü bulan erbaşın grubu, yüzüğü ilk saklayacak taraf olur.
֍ Başkanın seçeceği kişi yüzüğü saklar.
֍ Yüzüğün bulunduğu el yumruk yapılarak peşkirlerin altına sırayla sokulur.
֍ Öbür el ile peşkirin üstüne bastırılarak yüzüklü el çekilir.
֍ Böylece diğer peşkirlerde de aynı işlem yapılarak birisinin altına yüzük bırakılır.
֍ Karşı grubun elemanları bu işlemi dikkatle izler.
֍ Karşı grubun erbaşının elinde bir oklava bulunur.
֍ Bu gruptan sıra ile herkes görüşünü bildirir.
֍ Birleştikleri peşkiri, erbaş oklavanın ucu ile havaya kaldırır.
֍ Eğer yüzük, ilk peşkirde çıkmazsa buna “deste gül” denilir ve bu “deste gül” sayıya girmez.
֍ Bundan sonrakiler on bir sayılır.
֍ Eğer yüzük sekiz peşkirde bulunursa, saklayan tarafa üç yazılır (yerdeki üç peşkir).
֍ Karşı tarafın yüzük saklama hakkına sahip olması için şu üç sonuçtan birisinin gerçekleşmesi gerekir:
– Yüzük birinci peşkirde bulunursa,
– Yerdeki üç peşkiri “şu ikisi boş, şu ikisi dolu” diye gösterip sonuç dediği gibi çıkarsa,
– Yüzük, en son peşkirde bulunursa.
֍ Yüzük oyunu genellikle 51 sayı ile biter bu sayıyı bulan kazanır.
֍ Eğer 51 sayı geç vakte kadar çıkmazsa, iki başkan karar alarak gelecek ziyafette devamını isteyebilir veya geç de olsa oyunu devam ettirirler.
֍ Yüzük oyunu bitince yenilen tarafın oyuncuları süslenir.
֍ Başkanın omzuna bir peşkir ardılır.
֍ Yenen tarafın oyuncuları, aklından geçirdiği bir süsle diğerlerini süsler.
֍ Peşkirden bir keçi boynuzu, varsa sırtına semer geçirmek, entari giydirmek gibi.
֍ Yenilen taraf, özel bir müzikle okşanır.
֍ Topluca okşamalardan sonra sıra ev sahibini okşamaya gelir.
֍ Ev sahibi, sandalyeye oturtulur, eline gaz lambası verilir ve özel türküsü ile okşanır.
֍ Okşamalar sona erince ortaya konan meydan sinisinin etrafına oturularak bulgur pilavı (aş), turşu ve tatlıdan oluşan yemek yenir.
֍ Sofra başında da neşeli konuşmalar ve hareketler devam eder.
֍ Komik olan şahsın eline pilavda kepçe, tatlıda çay kaşığı verilir.
֍ Ayrıca kepçeye bir sap daha eklenir, pilav doldurulur ve karşıdan bu komik ve esprili kişinin ağzına uzatılır ve şu tekerleme söylenir:
“Hacceliii!… a Duluuu!…
Iscacıkkk… yumuşacık…
Varıyooo… gelsinnn…
Cullaa… cak cakk… yallah…“
֍ Sözleriyle koca kepçe, o kişinin ağzına sokularak güldürülerle yemek devam eder.
֍ Ziyafetlerde başkanın izniyle çeşitli bilmeceler sorulur ve gülmeceli oyunlar da oynanır. Ağam Hennası da bu oyunlardan birisidir.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
