ZİLLEY
Oyun Kökeni: Zilley, Türkiye (Gaziantep) kökenli bir oyundur.
Oyunun Bilinen Diğer İsimleri:
Oyunun Oynadığı Yer: Açık Alan
Oyun Türü: Sokak Oyunu (Düz, geniş ve toprak bir alan)
Katılımcı Sayısı: Grup Oyunu (En az 4 kişi ile oynanır)
Amaç: Oyundan tüm oyuncuların ve seyredenlerin eğlenmiş ve mutlu bir şekilde ayrılmış olması.
Terimler:
Cücük: 6 – 7 cm çapında küre biçiminde yuvarlak sert bir taş.
Grup Lideri: Oyun içerisinde takım oyuncularını yöneten ve yönlendiren oyuncu.
Merre: Cücük taşının içine yerleştirildiği 30 – 40 cm çapında olan daireye verilen ad.
Zilley: Oyun içerisinde ebe hariç diğer oyuncular (atıcılar) tarafından kullanılan 15 – 20 cm çapında ve 3 – 4 cm kalınlığında yassı taşa verilen ad.
Oyun Malzemeleri (Gereç, materyal): Oyun alanının çiziminde Kireç Taşı, Tebeşir ya da bir adet Sopa kullanılır. Ayrıca oyunda araç olarak üç farklı türde taş kullanılır.
Kurallar: Bu oyun kızlar ve erkekler (8 yaş ve üzeri) tarafından oynanmaktadır.
Oyuna İlişkin Genel Kurallar:
– Zilley, Gaziantep yöresine ait geleneksel bir çocuk oyunudur.
– Zilley oyunu, oyun içerisindeki bir taşın adından dolayı cücük oyunu olarak ta bilinmektedir.
– Oyun toprak üzerinde ya da sokak aralarında tercihen düz bir zeminde oynanır.
– Oyun biri ebe olmak üzere en az iki kişiyle oynanır.
– Oyuncu sayısı ve süre sınırlama yoktur ancak genellikle 5 – 6 kişiyle oynanır.
– Oyun ne kadar kalabalık oyuncu ile oynanırsa o kadar keyifli ve eğlenceli olur.
– Zilley oyunu kazanımları:
- Akıl Yürütme Becerileri
- Algılama Becerisi
- Bağlamsal Düşünme
- Başarıyı Tebrik
- Bir Hareketi Sürdürme (Psikomotor Beceriler)
- Büyük Kas Gelişimi (Fiziksel Beceriler)
- Çeviklik
- Dayanışma (Duyuşsal Beceriler)
- Denge (Psikomotor Beceriler)
- Diğer Oyuncuların Duygularını Anlama
- Dikkat
- Dikkati Yoğunlaştırmak (Bilişsel Beceriler)
- Düşünme Becerileri
- El ve Motor Becerileri
- El – Ayak Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- El – Göz Koordinasyonu (Psikomotor Beceriler)
- Görsel Algı
- Grup Çalışmaları
- Hareketleri Hızlandırmak
- Hızlı Düşünme
- İletişim Becerileri
- İletişim ve Sosyalleşme (Sosyal ve Dil Becerileri)
- İnce Kas Becerileri (Psikomotor)
- İş Birliği
- İşitsel Zekâ
- Karar Verme (Bilişsel Beceriler)
- Kavrama Becerisi
- Konsantrasyon (Bilişsel Beceriler)
- Kurallara Uyma (Duyuşsal Beceriler)
- Kuvvet
- Küçük Kas Gelişimi (Psikomotor Beceriler)
- Mantık Yürütme
- Mesafe Algısı
- Odaklanma
- Otokontrol
- Oyuncuların Birbirleriyle Etkileşim Kurması
- Öz Güven (Duyuşsal Beceriler)
- Paylaşım
- Sabır
- Sıralı Düşünme
- Sorumluluk
- Stratejik Düşünme
- Strateji Geliştirme (Bilişsel Beceriler)
- Tepki Hızı (Psikomotor Beceriler) Gelişimi Destekleme
Oyunun Oynanışı
֍ Oyun alanına bir adet daire çizilir ve bu dairenin yaklaşık 5 – 6 metre uzağına düz bir çizgi çekilir. Bu düz çizgiye “Merre” adı verilir.
Oyun Alanı Çizimi
֍ Oyun alanı yeterince geniş olmalıdır.
֍ Oyunda araç olarak üç farklı türde taş kullanılır.
֍ Oyunda çizilen dairenin içerisine taş veya kaya parçası sabitlenir.
֍ Bu taşın yatay ve sağlam olmasına dikkat edilir.
֍ Bu taş parçasının üzerine 6 – 7 cm çapında yuvarlak bir taş yerleştirilir. Bu taşa “Cücük” adı verilir.
֍ Cücük taşının darbe aldığında bulunduğu sabit taş üzerinden uzaklaşabilecek özelliğe sahip olmasına dikkat edilir.
֍ Ebe hariç diğer oyuncularda (atıcılar) 15 – 20 cm çapında 3 – 4 cm kalınlığında yassı bir taş bulunur. Bu taşa “Zilley” adı verilir.
֍ Oyun genellikle bu üç taş kullanılarak oynanır ancak daire içerisinde zemine sabitlenen taş yerine bir tümsek oluşturularak oynandığı da bilinmektedir.
֍ Oyun alanının çiziminin ardından ebe seçimi yapılır.
֍ Ebe, oyuncuların oyun alanına çizilen daire içerisinden merre’ye attıkları taşın merre’ye yakınlığıyla belirlenir.
֍ Taşı merre çizgisine en yakın olan oyuncu ilk atıcı olurken en uzak olan oyuncu ebe olur.
֍ Diğer oyuncularda taşlarının merre çizgisine yakınlığına göre ilk atıcının arkasına sıralanırlar.
֍ Sıraları belli olan atıcılar merre çizgisinin arkasına tek sıra halinde sıralanırken ebe daire çizgisinin yanında bekler.
֍ Ebe daire çizgisinin içerisindeki cücük taşından sorumludur.
֍ Atıcıların amacı merre çizgisinin arkasından ellerinde bulundurdukları zilley taşı ile daire içerisinde bulunan cücük taşını vurmak ve mümkün olduğunca merkezden uzaklaştırmaktır.
֍ Oyun ilk atıcının zilley taşını cücük taşına atışıyla başlar.
֍ Atıcılar cücük taşını vurana kadar sırayla atış yaparlar.
֍ Atışı başarısız olan atıcıların zilley taşları oyun alanı içerisinde attıkları yerde kalır.
֍ Cücük taşı vurulduğunda daire içerisinden uzağa ya da yakına yuvarlanır.
֍ Ebe hızlı bir şekilde cücük taşını alıp daire içerisine koymaya çalışır.
֍ Ebe cücük taşını daire çizgisi içerisine koyana kadar geçen sürede atıcılar zilley taşlarını alıp merre çizgisinin arkasına geçmeye çalışırlar.
֍ Ebe cücük taşını daire içerisine koymadan atıcılara dokunamaz.
֍ Ebe cücük taşını yerine koyduktan sonra atıcıyı merre çizgisini geçmeden yakalarsa ya da dokunursa ebe o oyuncu olur.
֍ Atıcı merre çizgisini geçtikten sonra ebelenemez ve tekrar atış yapabilir.
֍ Atıcı yakalanacağını anladığında kendi zilley taşının üzerine basıp kendini koruma altına alabilir.
֍ Zilley taşı atıcının ayağı altında olduğu sürece ebe o atıcıya dokunamaz.
֍ Atıcı, başka bir atıcı cücük taşını vurduğunda ya da ebenin dikkatini dağıtarak zilley taşını ayağının altından alıp merre çizgisinin arkasına koşabilir.
֍ Ebe bu atıcıyı zilley taşını eline aldıktan sonra merre çizgisini geçmeden yakalarsa ebe o atıcı olur.
֍ Hiçbir atıcı cücük taşını vuramazsa, atıcılar ebenin dikkatini dağıtarak kendi zilley taşlarını alıp merre çizgisinin arkasına geçmeye çalışırlar.
֍ Bu sırada bir atıcı ebeye yakalanırsa o atıcı ebe olur.
֍ Oyunda herhangi bir ceza ya da ödül olmamakla birlikte süre sınırlaması da yoktur.
Oyun iki grup halinde de oynanmaktadır.
֍ Tek gruplu oyuna göre oyun alanı, çizgiler ve kullanılan taşlar aynıdır ancak ceza, ödül ve oyun kuralları farklılık göstermektedir.
֍ İki gruplu zilley oyununda gruplar en az iki kişiden oluşur.
֍ Oyuncular arasında gönüllülük esasıyla veya Sayışma Tekerlemesi yöntemi ya da kura çekme yöntemi ile iki Grup Lideri seçilir.
֍ Grup liderleri oyuncular arasında sırayla kendi gruplarını seçerler.
֍ Böylece iki grup kurulmuş olur.
֍ Gruplar oluşturulduktan sonra ilk atışı yapacak grubun seçimi yapılır.
֍ Seçim için bir taşın bir yüzeyi ıslatılırken diğer tarafı kuru kalır.
֍ Taş havaya atılır ve yere düştüğünde hangi tarafı üstte kalmışsa o tarafı seçen grup ilk atışı yapar.
֍ Atış yapacak grubun seçiminin ardından atış yapacak grubun oyuncuları merre çizgisinin arkasına tek sıra halinde sıralanır.
֍ Diğer gruptan bir oyuncu ebe olur ve daire çizgisinin yanında beklerken diğerleri oyun alanın dışında bekler.
֍ Atıcı olan oyuncular sırayla olmak üzere toplamda 25 defa merre çizgisinin arkasından zilley taşıyla cücük taşına atış yaparlar.
֍ Atıcı olan grup 5 kez üst üste cücük taşını vurursa 5 puan alır.
֍ Diğer durumlarda atıcı grup puan alamaz.
֍ İlk turda atıcı grubun tüm atışları başarılı olmuşsa 25 puana ulaşır ve oyunu o grup kazanır.
֍ Tüm atışları başarılı değilse gruplar yer değiştirir.
֍ Gruplar 25 puana ulaşana kadar yer değiştirerek oyuna devam ederler.
֍ Atıcı gruptan bir oyuncu cücük taşını vurduğunda cücük taşı daire çizgisinin dışına doğru yuvarlanır.
֍ Cücük taşının durduğu yerden daire çizgisine kadar ebe, atıcıyı sırtında taşıyarak götürür.
֍ Bu durum ebeye ceza, atıcıya ise ödül olarak değerlendirilir.
© Oyun Kütüphanesi, 2020.
Her haklı saklıdır.
